VERHUISBERICHT

Dit blog gaat verhuizen. Of eigenlijk: de blogger gaat verhuizen.

Ik stop niet met kijken, en ook niet met verwoorden, maar doe dat sinds 1 oktober op de nieuwe website www.sybrenvisser.nl . Daar vind je de rubriek "Kijkers" - en dat zijn mijn blogs. Wees welkom onder het nieuwe dak!

De bezorgde bewaker

Toen ik bij Amsterdamse kantoortorens foto's maakte, werd ik aangesproken door een bewaker. Maar ja. Openbare weg en zo, hij kon me niks maken. Er ontstond een wonderlijk gesprek. 

Meneer leefde in een gevaarlijke wereld en was alert op alle risico's. Zijn zorg was dat mijn foto's voor 'ongewenste doeleinden' gebruikt zouden worden - in dit gevaarlijke tijdsgewricht ("niet door u, maar je weet nooit wie u nu al in de gaten houdt vanuit de auto en straks die camera van u afneemt"). Je moest er toch niet aan denken dat aanslagplegers aan beeld in mijn camera zouden kunnen afzien waar de noodtrappen en nooduitgangen zaten. Ongewenst voedde hij mijn nieuwsgierigheid.

Stiekeme vestigingen

Bovendien was men 'in de toren hiernaast' niet gediend van ingluurders. "Kijk, dat Deltla Lloyd, Rabobank en Philips hier zitten kun je aan die joekels van letters wel zien. Maar in déze toren zitten bedrijven die helemaal niet willen dat iemand weet dat ze daar zitten." Ik werd nog nieuwsgieriger.

Achterkamertjes

Vorige week nog had hij een man weggestuurd met een groot statief. Die was ook aan de achterkant bezig geweest. (Is daar dan meer spannends te zien?). En hij begon ook over de openbare weg. Bewaker had de politie gebeld. "Want jij wil toch ook niet dat ik voor de deur ga staan en een grote telelens bij jou naar binnen richt, als net je vrouw uit de douche komt?" Steeds meer vroeg ik me af wat er allemaal achter die glazen ramen zoal gebeurt.

Gluurbaas

Hij zou natuurlijk weer de politie kunnen bellen, geen probleem hoor. Maar hij loste het liever zelf op. Dat was ook fijner voor zijn baas, die bovenin de toren met een verrekijker in de gaten hield of zijn kloeke bewaker wel netjes alle fotografen van het terrein joeg.

Ik groette hem, en nam me voor terug te komen. Op deze paarhonderd vierkante meter is blijkbaar veel meer te ontdekken, dan ik in de gauwigheid had gezien. Misschien dan ook een telelens en statief meenemen - om onguur volk van me af te slaan en te kunnen knipogen naar de baas van deze bewaker.

 

Praatpaal

Jaren geleden reed ik een oudtante van haar woning in Zutphen naar haar zuster in Hilversum. 

Dat was een behoorlijke autorit. Mijn oudtante was vergeetachtig, maar in opperbeste stemming. Monter merkte ze steeds weer iets vrolijks op over de dingen die zag als ze naar buiten keek. Geen tankstation en geen ANWB-praatpaal ging onbesproken voorbij. 

Bij iedere paal was haar verwondering weer even groot, ook als ik twee kilometer daarvoor precies had uitgelegd waar die dingen goed voor waren. Na een paar keer werd ik melig.

"Oh, wat een leuke gele paal is dat toch."
"Ja, en bijzonder dat ze nu geel zijn. Een maand geleden waren ze nog rood."
"Oh..."

"Goh, wat een leuke gele paal staat daar."
"Mooi he. En hij weet alles van auto's. Als je zegt dat je pech hebt, vertelt hij wat je moet doen."
"Oh..."

"Hee kijk, dat is een leuke gele paal!"
"Ja, die is voor als je pech hebt met de auto. Maar je kunt er ook de groeten doen."
"Oh..."

Zo verzon ik elke twee kilometer een nieuw weetje. Zij liet zich alles wijsmaken.

Tante is er niet meer, en de palen zijn zeldzaam geworden. Maar haar opgewekte verwondering had iets dierbaars. Die koester ik nog steeds.

Gebroken licht

Ik heb een prisma voor het raam hangen, dat regenboogjes door de kamer strooit als er zonlicht op valt. Kleine wonderschone knipoogjes zijn het.

Bloemendonor

Ik zag bij crematorium Hofwijk de prachtigste bloemen. Vakkundig samengevoegd tot kostbare uitingen van gemis, liefde of verdriet.

Daar lagen ze, alle kleurige bloeiers die - pas nog, toen ze fris waren - luister bijzetten aan een afscheidsceremonie. Nu verpieterden ze op de stoep van het crematorium.

Ze lagen gesorteerd per dag. De bloemstukken van die ochtend waren nog behoorlijk. Die van twee dagen eerder begonnen te hangen en verkleuren. Sommige stukken van vijf dagen oud werden domweg lelijk.

Na een week vol donordiscussies in de media kwam als vanzelf de vraag op ´hoe ik dat zou willen´. En ik dacht: ik wil graag dat er veel bloemen zijn bij mijn uitvaart. En dat ze ná de crematie plechtigheid weer aan de gasten worden gegeven. Ik vind het mooi als rouwenden een bloem of boeket mee krijgen (dat ze niet zelf hebben uitgezocht). Als hart onder de riem, gekregen van een ander - via mij.

Overigens wil ik wel donor zijn, maar pas op het moment dat mijn dierbaren in alle rust afscheid hebben kunnen nemen. Ik wil geen gejaag bij mijn sterfbed, omdat mijn nabestaanden hier nog vele jaren op zullen moeten terugblikken. Dus pas als zij voelen "het is goed," is het goed.

En - als ik dan toch wat wensen uiteenzet: ik ga eerst nog een hele tijd genieten van al mijn naastbestaanden, de schoonheid van de natuur en de heerlijke ervaringen die het leven biedt. Ik wil nog een hele tijd mee.

Ceci n'est pas une photo

Aan deze foto is gerommeld. Best veel. Je zou zelfs kunnen zeggen: dit mag geen foto heten.

In de nabewerking heb ik blauwtinten weggehaald (waardoor de achtergrond egaler grijs wordt en je niet meer ziet dat mijn hand een beetje voor de lens zat), gradueel filters toegepast (waardoor de hoekjes nog iets donkerder worden) en ik heb bijgesneden in 6x7 verhouding wat ervaren fotografen onbewust herinnert aan de oudere hoge-kwaliteits-middenformaatcamera's.

En dan heb ik me nog ingehouden. De mogelijkheden met foto-bestanden zijn eindeloos. In genres als de mode- en glamourfotografie is het niet vreemd als de ogen van modellen lichter en feller worden gemaakt, en dat lichaamsvormen wellustig worden bijgekneed, allemaal in de digitale nabewerking. Dat gaat gevoelsmatig best ver. Minder ver van huis, en alom op Instagram te vinden: tientallen digitale filtertjes, die bijvoorbeeld je portret een driekleurenposter-look kunnen geven.

Bewerking vooraf
Maar zo verboden als het is in de nabewerking, zo veel mag van tevoren. Wanneer ben je de werkelijkheid 'te veel' naar je hand aan het zetten? Als het cosmetisch wordt? Een poedertje op een pukkeltje mag wel. Maar dan? Mag ogenschaduw? Rouge? Mascara? Haar kammen? Je zou zelfs kunnen betogen dat ook het 's morgens scheren al ver ingrijpt op de 'natuurlijke staat'.

Manipulatie tijdens de fotoshoot
En wat moet je vinden van fotografische effecten? Is het plaatsen van een extra lamp achter een fotomodel (zodat het haar wat meer glans krijgt) al te veel truuk? Het begint eigenlijk al met de selectie van je onderwerp en je beeldkader. Niemand zal vragen wat de omgeving was van deze boom. Maar de keuze om wél of geen schaduw in beeld te brengen heeft wel gevolgen.

Dít (andere opname, anders nabewerkt, zelfde boom, vrijwel zelfde moment) kan ook...

.. en is misschien zelfs nog wel mooier. In elk geval voegt de schaduw op de grond wel wat toe.


Effectbejag mag
En zo, denk ik, zijn fotografen steeds op zoek naar het "wow"-effect bij hun foto's. En ze aarzelen niet om dat "wow" aan te zetten. En eerlijk gezegd: ik vind daar (voor de meeste doeleinden) niet zo veel mis mee. Verreweg de meeste foto's hoeven niets te bewijzen.

Nabewerkingstechniek alleen is niet voldoende om mooie platen te maken. Of het nu een foto wordt, of iets anders, het begint altijd bij het zien van de schoonheid van een tafereel, zoals die ís of kán worden in jouw camera of nabewerking. En de technische vaardigheid om dat wat je mooi vindt, aan je publiek te laten zien.

En als het dan geen foto meer mag heten? Ach... dat is eigenlijk niet belangrijk. 

Mooie diverse Eendjes

Dit is het vooraanzicht van een Citroen 2CV, ofwel het “Lelijke Eendje”. Het?

Een stuk of twintig hebben hun thuisbasis bij Fort Vechten. Ze zijn goed te zien vanaf de A12, tussen Knooppunt Lunetten en afrit Houten-Oost. Op mooie dagen kun je ze huren.

Wat je vanaf de snelweg al ziet, is dat de wagentjes er in veel verschillende vrolijke kleurtjes zijn. Maar als je een tijdje tussen de wagentjes door waggelt, zie je steeds meer verschillen.

Dat gaat veel verder dan naampjes en kleurvariaties. De een kan beter richting aangeven dan de ander. Een ander kan meer bagage achterop meenemen.

Een derde heeft meer glans voorop. Gele koplampen, ronde koplampen, rechthoekige koplampen… 

En dan zijn er nog verschillen bij de spiegeltjes, de lijsten rond de richtingaanwijzers, de luchtinlaat boven het nummerbord voorop, de voorbumpers...

Wat kunnen verschillen toch leuk zijn. En niet alleen maar binnen de eigen familie Eend.
Vooral als je niet hoeft te kiezen, en van de verschillen kunt genieten.

Bijvangst

Ik zou vandaag redactiewerk en een fotografieklus doen. Twee afspraken, twee opdrachten.

Mooie dag-invulling als freelancer. Totdat bleek dat de fotografieklus niet doorging. Het model - en opdrachtgever - antwoordde gisteravond laat op mijn "waar-en-hoe-laat" mail dat hij vandaag toch niet kon. En ook de redactie-opdrachtgever had nog geen input geleverd. Toen ik er achteraan belde, kreeg ik excuses, en het verzoek om ook een paar volgende geblokte dagen te laten schieten. Hij had simpelweg het werk nog niet uit de conceptfase.

Kan gebeuren. Allebei. Maar als samenwerken respectvol gebeurt, hou je rekening met de afspraken die je hebt gemaakt.

Deze vlinder is een kadootje van mij aan beide opdrachtgevers. Gemaakt in mijn nieuw ontstane vrije tijd. Ze krijgen er een pepertje bij: (geleerd van de tandarts): afgesproken werk-dagen of -dagdelen zal ik volledig in rekening brengen als die 24 uur voor aanvang niet door de opdrachtgever zijn geannuleerd. Opdrachtgevers die een afspraak tussen 48 uur en 24 uur van tevoren cancelen, betalen 50%.

Dan de foto. Die is (zonder watermerk) te koop in hoge resolutie: Ruim 7200 bij 4800 pixels. Geschikt voor achterwanden, tuinpanelen, ansichtkaarten, noem maar op. Omdat ik van excuses geen boterham kan beleggen. Wie biedt?

Perspectief en perceptie

Vanuit mijn positie gezien
is de wereld best wel logisch.

Ik zie diepte, vorm, structuur en perspectief.

En wat zie jij?
Is de wereld zoals ik hem schets
voor jou net zo logisch als voor mij?


Sta je ver bij mij vandaan en tegenover me
dan zie je wel de kleuren, maar niet mijn perspectief en logica.

Dus, voor ik voor je schets hoe ik mijn wereld zie
nodig ik je uit dicht bij mij te komen staan.

En vertel me dan ook over jouw wereld.
Laat me inzien hoe mijn perspectief
even persoonlijk is als ieder ander.

-----

Bij deze straatschildering ("3D optical illusion" van Leon Keer, op het Bastiaansplein in Delft ) voel je het belang van je perspectief.

De verleiders en de vinders

Zaterdagavond. In de grote stad zie ik De Verleiders, theater over onmenselijke bankiers, die in hun winstbejag hun klanten ('stomme muppets') heel effectief veel geld afhandig maken. Een aanklacht tegen de kille profiteurs van het onpersoonlijke systeem van grootbanken. In het nieuwe Luxor, dus vlakbij deze brug, onder deze gebouwen, aan de overkant van het water.

Zondagmorgen verlies ik in de kleine stad mijn portemonnee. Ongeveer op het moment dat ik deze foto maak, van deze brug, dit gebouw, aan de overkant van het water. Maar hoe ik mijn gangen ook naga, ik vind hem niet.

Zondagmiddag gaat de telefoon. Een wandelaar heeft de portemonnee opgeraapt. Aan de hand van de pasjes en kaartjes erin, heeft zijn vrouw de eigenaar gevonden. Ik mag de portemonnee komen halen bij de eerlijke vinders. Van al te veel bedankjes wil mevrouw niet weten: "Ieder 't zijne."

Beloftes

Hij is nog lang niet af. "In 2028 wel," zeiden ze in 2014. Grote drommen toeristen liepen er achter gidsen aan en vulden hun geheugenkaartjes met selfies. 

Ik was er met mijn vriendin. Zij ging in een hoekje een tijdschrift lezen zodat ik rustig kon fotograferen.

"In 2028 gaan we samen terug", zeiden we. We wilden dit gebouw ook zien zonder hijskranen en steigers. Omgeven door een park, waar nu nog oude woonwijken staan.

Comfortabele beloftes. Dat de kerk ooit af zal zijn. Dat je er dan weer samen heen zult gaan.

Komt de kerk ooit af? Ik weet het niet - verhalen zeggen dat het in-aanbouw-zijn van de kerk grote financiële voordelen heeft, voor het stadsbestuur of de kerk, daar wil ik af zijn.

Komen we samen terug? Ik verwacht het niet. We leven inmiddels gelukkig verder met anderen om ons heen. Waarschijnlijk willen we er tegen die tijd niet samen naartoe.

Hoe kijk ik dan nu naar dit bouwwerk? Fraai, dat het er van binnenuit best ´voltooid´ uit ziet. En ook fijn om het te zien zonder ons samen. 

Misschien wel een voorteken, dat we in dit huis van belofte, elk ons eigen ding deden.

De Sagrada Familia, Barcelona, december 2014. 

Licht bewerkte inzending in het project: "Terugkijken met het Nationaal Archief", van Else Kramer en het Nationaal Archief, 24 juni 2016

Onkruid bestaat niet

Onkruid is geen plantensoort. Van een plantje dat de één onkruid vindt, kan iemand anders mateloos genieten. 

Biologen spreken vaak over "nuttige" gewassen of diersoorten. En er zijn maar weinig soorten geheel nutteloos. Alles in de natuur levert wel érgens een bijdrage aan, in de strijd te overleven. Al was het als voedingsbron voor een andere soort.

Natuurlijk heb je zo je voorkeuren voor je aangeharkte bloemenperkje of terras. Het kan zijn dat een paardenbloem je plezier in de tuin belemmert. Dan haal je die weg. Ik heb de paardenbloem op deze foto's ook uit de tuin gehaald.

Maar de foto's lagen nog te wachten op een paar woorden erbij. En een windvlaag. Om ook anderen weer even aan het denken te zetten.

Het gezegde luidt: "Onkruid vergaat niet". Sommige gewoontes zijn niet uit te bannen.
Ik denk: "onkruid bestaat niet". Alles heeft nut. Wie het nut niet ziet, moet nog eens kijken.

Sporen

Iedereen laat sporen na. Omdat hij leeft, eet, ergens woont en doodgaat. 

Die sporen worden door anderen gevonden. En daarop wordt doorgebouwd. Omdat ook anderen leven, eten en ergens willen wonen. En ook die anderen gaan dood.

Grote vernieuwers en kleine krabbelaars bouwen voort op het werk van hun voorgangers. Geven het een andere kleur of vorm. Geven er hun eigen draai aan. Is het daarmee meer waard? Wordt het er beter op?

Ja. Want het leeft mee.

Weg van de snelweg

Ik jakkerde op de linkerbaan van de A2 toen mij opviel hoe mooi het late zonlicht door de wolken prikte. 

Bij Geldermalsen nam ik de afslag om er rustiger naar te kunnen kijken. Op de dijk van de Linge, zette ik de auto midden op de weg en begon foto's te maken.

Terwijl ik zo bezig was, kwam er een blitse gele sportwagen aanrijden. De bestuurder zag mijn camera en vroeg me hem, mét zijn auto te fotograferen. Hij zette zijn auto meteen schuin op de weg, dat was vast het mooist. Mailadressen uitgewisseld - ik heb hem net zijn foto gestuurd.

Het hele uitstapje heeft me ongeveer 20 minuten gekost. Maar het was genieten. Wat een luxe om dit soort geniet-momenten te kunnen aangrijpen.

Draadloos?

Waar ben je met je aandacht?

Richt je al je energie via een apparaatje op een proces ergens ver weg? Probeer je bij te sturen, mee te praten, kortom er te zijn?

Maar waar ben je eigenlijk? Zie je nog wel waar je loopt?

Onbereikbaar voor wie naast je staat word je - althans dat hoop je - kilometers ver gehoord.

Is dat echt waar je wilt zijn, nu?

Ik zie het haast als een gevangenschap. Verblind door zaken elders zie je niet meer waar je bent. Bovendien vormen we een sociale enkelband: van 's morgens vroeg tot 's avonds laat is er wel iemand buiten die je gangen volgt.

Hoezo draadloos? Hoezo vrij?

Een slecht timmerman...

... klaagt over zijn gereedschap. Wat doet een goede vakman?

Die laat het zo ver niet komen. Wie voelt dat zijn instrumentarium scherpte mist, moet ingrijpen: de zaag slijpen, de roest verwijderen of - in het meest ernstige geval - de zaag vervangen door een nieuwe. Zonder klagen.

Klagen over gereedschap klinkt als excuus. "Ik had het beter willen doen, maar mijn gereedschap werkte niet mee." Dat kan natuurlijk overmacht zijn. Een lekke band, een kapotte boor. Maar roest aan de zaag ontstaat niet in één nacht. Een roestige zaag verraadt slecht onderhoud.

Is dat anders binnen teams? Verzuurde verhoudingen en gebrek aan scherpte binnen afdelingen ontstaan ook niet in een week. Teams hebben onderhoud nodig. Bijscholing, intervisie, of - in het ernstigste geval - ingrijpen in de samenstelling in het team. Zonder klagen.

Wie geen budget krijgt om zijn eigen botte zaag of slecht functionerende team aan te scherpen, moet in budgetbesprekingen zichtbaarder maken hoe het werk of de organisatie daar last van heeft. Elke budgetverantwoordelijke zal begrijpen dat een botte zaag lelijke resultaten geeft.

En als een organisatie nou meerdere gereedschappen heeft laten verouderen, moet de leidinggevende de ruimte krijgen om prioriteiten te stellen: welke zaag het eerst geslepen moet worden. Wie goed communiceert, zal daarbij moeten kunnen rekenen op het vertrouwen en geduld van de andere teams.

Arco en De Munnik

Twee dagen terug plaatste ik een foto online van een pianist aan de vleugel van station Utrecht Centraal. 

Een duif wandelde door de hoek van het beeld. "Je talent delen geeft vleugels", schreef ik eronder.

Een dag later zat Arco op diezelfde kruk. Hij zag de foto en dacht "Daar wil ik ook zijn". En dus spraken we af. Het werd een spontaan uur met muziek, creatieve invallen en veel lol. Het werd spelen, voor ons beiden.

Arco zet mensen graag aan het denken. Over zichzelf en hoe hun gedrag zich verhoudt tot dat van anderen. Dat doet hij aan de hand van een landkaart van MapsTell: De wereld van Verschil. Hij legde een kamergrote mat bij de vleugel en knoopte gesprekjes aan. Als vanzelf bleven mensen staan kijken.

Diezelfde avond zat ik in een theaterzaal bij Paul de Munnik. Hij is ("Nieuw!") solo gegaan als muzikant. "Om het voorgaande even samen te vatten: ik werd geboren, toen zat ik in een duo, en nu ben ik solo."

Voor Paul de Munnik stond ik 30 minuten in de rij. En zat ik 30 minuten in de zaal, met zo'n 100 man. Hij kreeg ca 6.000 minuten aandacht. In Utrecht CS waren Arco en ik al blij als één iemand drie minuten bleef staan om het liedje uit te luisteren.

Als er een lineair verband bestaat tussen aandacht en plezier ('meer aandacht krijgen = meer plezier beleven'), zou Paul de Munnik tweeduizend keer zoveel lol hebben beleefd aan zijn avond. Helemaal voor hemzelf (omdat hij het niet zijn zijn oude duomaatje hoeft te delen). Arco en ik moeten de kortere aandacht van minder mensen nog met elkaar delen ook.

Toch zag ik aan Arco meer plezier bij onze spontane duo-actie, dan aan De Munnik aan zijn voorgekookte solo programma.

De meerwaarde van 'je talent delen' zit hem in 'het samen wat leuks doen met ieders talent'. Het is een wereld van verschil.