Onkruid vergaat niet

Ik heb een voor mij nieuwe lens gekocht. (Een SMC K 50mm/1:1.2) De verkoper wenste me toe dat ik ermee uit de voeten zal kunnen. Dat kan inderdaad even duren. En dus begin ik snel.

Eerst zoek ik uit of er een duidelijk verschil is tussen het beeld dat ik met deze nieuwe maak en beeld dat ik met andere lenzen kan maken. Ben met name benieuwd naar hoeveel scherptediepte er is bij de minimale focusafstand en diafragma wijdopen, naar wat er gebeurt met de bloem op de achtergrond en naar wat er gebeurt met de klimop die daar weer achter staat.

Dit is met de nieuwe gemaakt. (SMC K50 @F=1:1,2 op 100iso, 1/4000s)

Dit is met een lens gemaakt die ik al had (FA*85 @F=1:1.4, 100 iso, 1/4000s)

En ook deze kon ik al maken (DA ltd 35 Macro F=1:2.8)

Eerste conclusie: Ja, er zijn zeker verschillen. Zoveel zie ik nu al. Deze blog ga ik de komende dagen uitbouwen met een beschrijving van de verschillen die me opvallen. En dan daarna nadenken over de inzetbaarheid van elk van de lenzen voor specifieke doelen.

Close Up (how to)

Hoe dichtbij kun je komen voordat het beeld vaag wordt? Een macrolens kan dichterbij dan een gewone lens. En nog dichterbij kom je met tussenringen, of een balg.  Maar om de finesses van de natuur in beeld te brengen zijn heel wat kilo's apparatuur nodig.

Hoe dichterbij je wilt komen, hoe meer toebehoren daarvoor nodig zijn...

Bovenstaande foto is een heel klein stukje van een sier-ui met een doorsnee van ongeveer acht centimeter. Het paarse bloemetje in het midden van dit beeld is er maar een van de honderden die in een bolvorm aan een steel groeien:

Een balg is een instelbare donkere schacht die de lichtbreking door de lens versterkt. Het doel is een extreme vergroting op de sensor of (zoals dat vroeger ging) op het negatief.

Dit grapje kost enorm veel licht. Oorzaken: er gaat licht verloren in de balg. En: de scherptediepte bij macro-foto's is extreem smal tenzij je het diafragma van die lens heel klein maakt, f/16 of kleiner. De standaardmanier om donkere onderwerpen voldoende te verlichten, of om ondanks een klein diafragma voldoende licht op het onderwerp te krijgen, is met een flitser. Maar een flitser op de camera zal met zo'n balg ervoor snel leiden tot slagschaduwen van de lens op het onderwerp. En dus zet ik de flitser op een handgreep waarmee ik "om de lens heen" kan flitsen. Dan ziet de uitrusting er als volgt uit:

Dankzij deze uitrusting ben ik redelijk mobiel, en kan dus ook op jacht naar de kleine dieren in de tuin. Deze kleine spinnetjes maken het wel heel erg makkelijk om een opvallende foto te maken...

En met de uitrusting uit deze blog kan ik deze gele ukkies (zo groot als een speldenknop) tot op detailniveau benaderen... dat leidt tot onderstaand resultaat.

Camera      : Pentax K10d met Grip D-BG2

Balg        : Unitor

Lens        : Pentax SMC FA*85/1.4

Flitser     : Metz Mecablitz 32MZ3, met vier AA-NiMh oplaadbare batterijen

Flitsadapter: Metz Mecablitz SCA3007AM

Handgreep   : universeel model, merk en type mij onbekend
Gewicht     : 3.100 gram

Pispoes

Het eerste wat me opvalt als ik de tas met fotolenzen wil pakken, is de penetrante geur van kattenpis. Het zal toch niet...?

Het zal wel. Als ik de lenzen uit de stinkende tas pak merk ik dat de 85mm plakt. En niet zo'n beetje. Poezebeest heeft een van mijn duurste lenzen uitgezocht als pispaal. De eerste zorg is dat de het glas of de coating van de lenzen is aangetast door het zure vocht. Gelukkig hebben de lenskapjes hun werk gedaan: er is geen vocht op de glazen gekomen. Maar het mechaniek dat je gebruikt om handmatig scherp te stellen zit vastgeplakt! En de zonnekap heeft een zwartfluwelen binnenkant, die blijft nog decennia de geursporen van dit ongelukje dragen.

Pissig
Ik ben nu natuurlijk knap pissig op de poes. Want hij wist best dat mijn foto-tas geen kattenbak of urinoir is. Maar hoe terecht is die boosheid? Kat kan er toch ook niets aan doen dat hij soms moet piesen? Daarbij: ik heb er ook niet echt op toegezien dat hij uit de buurt van de tas zou blijven. Toen het gebeurde was ik er niet bij. En ik heb de tas open op de grond laten liggen, met de kostbare lenzen er zomaar in, op een plek waar de kat kon komen. Dus het voelt niet helemaal terecht om nu boos op het dier te blijven.

Beweging
Met een papiertje weet ik wat van de stinkende drek uit het mechaniek te verwijderen. Er komt weer een beetje beweging in, maar het blijft schokkerig. Ik durf er geen extra water bij te gebruiken en blijf draaien aan die lens, in de hoop  dat het minder stroef wordt. Wonderlijk genoeg werkt de autofocus nog wel goed. Het lijkt erop dat de plakkerige zeik niet al te diep in het mechaniek is doorgedrongen.

Straf
Maar hoe reageer ik mijn boosheid af? Ik zoek nog een passende straf. Voorlopig maak ik geen foto's van de kat. Of alleen maar foto's die ik handmatig heb scherpgesteld. En die dus onscherp zijn.

Zal hem leren.

Privé publiek

"Het is net alsof Frodo hier elk moment kan binnenlopen," zegt I. We staan bij de opening van een expositie met foto's en gedichten over de impact van Frodo's fatale ongeluk. Dus naar binnen lopen zal hij niet zomaar doen. Maar I's gevoel is heel herkenbaar. Hier loopt een deel van de mensen die ook naar zijn huwelijk zouden komen.

Vereeuwigd
Frodo is nu nog eens vereeuwigd met zijn Simone. Zo jong en pril als hun relatie was, in beider naastenkringen was men overtuigd dat deze relatie blijvend zou zijn. Al na een paar maanden. Toen reden ze samen in een polder in een ijskoude boerensloot op oudjaarsdag 2008. Een paar dagen later stierven ze: apparaten op de Intensive Care werden uitgeschakeld en voor de naasten begon het echte rouwen.

De foto's zijn van Simones zus Andrea Stultiens. Ze legde liefdevol en heel feitelijk vast hoe haar zus in het ziekenhuis lag, overleed, werd afgelegd, en naast Frodo begraven. Gedichten zijn van Vrouwkje, die in Frodo een trouwe beste vriend verloor. Zij dichtte over de dagen in het ziekenhuis en het jaar na zijn overlijden. Twee vrouwen die in hun radeloosheid en machteloosheid over dit ongeluk gingen doen waar ze goed in waren.

Voyeur
Daags voor de opening vroeg Vrouwkje of ik wilde komen fotograferen. Uit mezelf zou ik dat nooit hebben gedaan. De tentoonstelling zou - dat kon niet anders - wonden openrijten die nog niet geheeld waren. De bezoekers zouden naast mensen uit de Utrechtse literaire wereld en fotografiewereld vooral nabestaanden zijn, familie van haar en van hem. Vrienden. Hun opengereten wonden vastleggen en publiceren voelde als voyeurisme.

En toch ben ik er, met mijn camera. Want Intensive Care gaat niet alleen over de dood, maar zeker ook over het leven. Net als Vrouwkje en Andrea hebben de  bezoekers van de opening allemaal deze crash in hun eigen leven overleefd. En hoe. Er is een zwangere vrouw, zwanger uit een relatie die tussen nabestaanden begon. En degenen voor wie het allemaal teveel was, die hebben ervoor gekozen om er niet te zijn.

Aanwezig
Ja, hij zou hier zomaar kunnen binnenlopen. Sterker nog, hij voelt hier heel aanwezig. We associëren alle mensen hier met hem. We dragen hem, en haar, allemaal met ons mee. En dan schiet het door me heen: als hij er nog was, zou hij - en niet ik - gevraagd zijn om de foto's te maken vandaag.

Lees meer over de expositie op cbk-utrecht.nl

Zwart en zwaar

M kwam langs met haar kandelaars. Ze had een paar weken terug gereageerd op mijn opmerking dat ik wel vaker kunst wilde fotograferen. Omdat voorwerpen zo heerlijk geduldige modellen zijn. De kandelaars waren voor M waardevol geworden omdat ze bij haar opa en oma thuis hadden gestaan. Het was mijn idee om een zwarte achtergrond te kiezen. Die had ik nog niet, en dus vroeg ik mijn moeder eens naar een zo zwart mogelijke lap stof uit te kijken. Zij vond op de Albert Cuypmarkt het ideale stofje: kreukvrij en nauwelijks glimmend. Vier wasknijpers - om het op te hangen -, twee bureaulampjes en de ontbijttafel maakten de opstelling compleet.

Morbide
Het verhaal van de avond had met deze mooie zware kandelaars niets te maken. Dat was M's beeldende relaas over haar bezoek aan Auschwitz en Birkenau. Ze vertelde over de morbide sadistische ideeën die de menselijke geest kan voortbrengen. Het was een mens die nadacht over het fusilleren van Joden - dat dat voor het executiepeloton toch wel erg belastend was. Een mens die bedacht dat je dan ook gaskamers kunt inzetten, en dan een hogere productie kan draaien. Hoeveel zwarter kan de mens worden?

Zegen
In de oorlog werden kamers verduisterd omdat er geen licht naar buiten mocht vallen. Wat een zegen dat wij de huiskamer verduisterden omdat we niet wilden dat er avondlicht naar binnen zou vallen. Wat een zegen dat we onbezorgd konden praten, lachen en doen waar we plezier in hadden. Of dat nou fotograferen was, praten, of muziek maken.

Ontdekking
Tijdens het fotograferen ontdekte M dat haar twee kandelaars niet gespiegeld zijn, maar twee heel verschillende tafereeltjes weergeven. Dat had ze tot nu toe nog niet gezien. Voor mij blijven aan de foto's van vanavond de gedetailleerde verhalen plakken van M, haar indrukken uit Polen. Van vergruiste menselijke resten in omgeslagen broekspijpen, van mensen die elkaar in doodsnood vertrapten en dan in stapels - de zwaksten onder - het leven lieten in de gaskamers. Wat me bijblijft is verbijstering over de liefst onvermoede kanten van de menselijke creativiteit.